Voor Piet Mondriaan (1872-1944) was het werken aan zijn kenmerkende schilderijen met de gele, rode en blauwe kleuren een roeping. Hij inspireerde talloze mensen in Nederland, Parijs, Londen en New York. Erik de Graaf maakte een biografie over de laatste episodes van zijn leven.
Door Bastiaan van Esch
Vanuit New York komen mensen naar Parijs om hem, Piet Mondriaan, te ontmoeten. Uit sommige ontmoetingen ontstaan diepe vriendschappen. In de jaren ’30 van de vorige eeuw gaan zijn schilderijen als warme broodjes over de toonbank. Maar de verkoop stokt. Voornamelijk Joodse kopers zijn niet langer in staat om zijn creaties te bemachtigen. Galeriehouders moeten noodgedwongen stoppen met hun business. De onrust in Europa neemt serieuze vormen aan. Piet voelt het in elke vezel en laat dit terugkomen in de kaders van zijn schilderijen.
Geel, rood en blauw
De Tweede Wereldoorlog neemt een belangrijke plaats in dit boek in. Het is niet allesoverheersend, maar een deken van angst ligt over de kunstenaar van het neoplasticisme heen. Hij vlucht voor het opkomende nazisme in Europa en dit heeft invloed op alles wat hij maakt. Wie zijn werk kent, ziet vooral vierkanten en rechthoeken. Voornamelijk wit van kleur, maar altijd voorzien van gele, blauwe en rode vlakken. Ook zwarte lijnen spelen een belangrijke rol. Dik, maar ook flinterdun. De werken van Mondriaan lijken voor een leek allemaal op elkaar en in zekere zin is dit ook zo.
Traag
In dit beeldverhaal volg je in een aangenaam traag tempo zijn kunstzinnige reis. Haast heeft Mondriaan eigenlijk nooit. Angst kent hij wel. En hij weet daar handen en voeten aan te geven door een andere passie volop ruimte te geven. Op de dansvloer gaf hij iedereen het nakijken. Deze uitlaatklep was voor Mondriaan van levensbelang. Hij kwam zo onder de mensen en de mensen konden hem zodoende ook een beetje in de gaten houden.
Broos
Mondriaan had een zwakke gezondheid. Hij had een ernstige vorm van bronchitis en dat speelde hem regelmatig parten. In zijn leven had hij geen partner die voor hem kon zorgen. Hij was zijn hele leven vrijgezel. Waren er dan geen vrouwen in zijn leven? De Amerikaanse kunstcritica Charmion von Wiegand had die rol wel willen vervullen, maar Mondriaan kon zich niet openstellen voor de liefde. Een negatieve herinnering uit zijn jeugd stond waarschijnlijk aan de basis van zijn keuze om alleen door het leven te gaan. Maar dankzij lieve buren en vrienden is hij regelmatig net op tijd naar de medisch specialisten gebracht. Uiteindelijk mocht het niet baten. Een fikse longontsteking stak de kop op. Mondriaan belandde in het ziekenhuis en zou daar niet meer levend vertrekken.
Tekeningen geheel in stijl
Erik de Graaf (1961) heeft een buitengewoon interessante graphic novel gemaakt. Een waar kunstwerk en geheel in de stijl van Mondriaan. Alles lijkt te kloppen aan dit boek. Er zat zelfs nog een verrassing verstopt. Eerst dacht ik dat het een snijfout was, maar niets bleek minder waar. De illustrator is vooral grafisch ontwerper. Dit zie je terug in zijn tekenstijl. Het is weinig vloeiend, maar hij komt er uitstekend mee weg. De tekeningen lijken soms voor de voorgrond geplakt, maar de vloeiend klare lijn lijkende stijl past perfect bij Mondriaan. De soepele lijnen van de karakters, afgewisseld met de strakke contouren van de stedelijke omgeving, het sluit uitstekend op elkaar aan.
Weinig woorden
Wat mij tot slot opviel was het beperkte aantal woorden dat is gebruikt. In veel beeldverhalen en stripboeken is de hoeveelheid tekst bovengemiddeld. De tekeningen moeten het verhaal vertellen en dat is wat De Graaf doet. De dialogen zijn geen waterval aan woorden, maar korte, krachtige zinnen die de illustraties ondersteunen. Meer is niet nodig. Fijn boek!
Mondriaan – Een betere wereld
Scenario en tekeningen: Erik de Graaf
Uitgeverij: Scratch!
320 pagina’s / hardcover / € 34,95
