Eadweard Muybridge heeft een flinke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de fotografie. Hij had een bijzonder karakter en deze combinatie heeft geleid tot een leven vol bijzondere gebeurtenissen. Een graphic novel over een pionier van de fotografie.
Door Martijn Douma
Eadweard Muybridge, wie kent hem niet? Alhoewel: het is niet de meest bekende publieke naam. Terwijl hij baanbrekende dingen heeft gedaan op het gebied van de fotografie. Guy Delisle maakte een graphic novel over het leven van deze uitvinder en fotograaf, die van 1830 tot 1904 op onze aardkloot vertoefde.
Emigratie
Muybridge emigreert op zijn twintigste van Engeland naar New York, waar hij aan het werk gaat in een boekwinkel. Na een jaar of vijf reist hij naar San Francisco, om daar hetzelfde beroep op te pakken. Frisco is ook de plek waar hij voor het eerst foto’s in het echt ziet, in dit geval zijn ze via het dageurreotypie-procedé gemaakt. Mocht je onbekend zijn met deze term: het is een van de vroegste fototechnieken, ze worden in dit boek uitgelegd. Dit was echter nog niet het moment waarop hij door de fotografie bevangen werd.
Zijn wonden likken
Na een flink ongeluk te hebben overleefd keert Muybridge in 1860 gedesillusioneerd terug naar Engeland, om te herstellen bij zijn moeder, thuis in Londen. Het ongeluk heeft zijn karakter en visie op de wereld veranderd. Hij is opvliegender geworden. Bovendien begint hij dingen uit te vinden en patenten te registreren. In Parijs komt hij weer in aanraking met fotografie: daar is het, in tegenstelling tot in Londen, booming business.
Natuurfoto’s
Dan maar weer emigreren naar de VS, terug naar San Francisco. De bebaarde Engelsman weet bekendheid op te bouwen door in Yosemite Valley allerlei natuurfoto’s te maken. We zien hoe hij de rauwe eenzaamheid van de wildernis opzoekt. Hij vertoeft er soms maanden achter elkaar, en moet gevaarlijke capriolen uithalen voor de mooiste foto’s. Hij heeft een hekel aan portretten, maar fotografeert wel groepjes mensen, landschappen en stadsgezichten. Maar ook lijken en later hele reeksen bewegingen van mens en dier.
Stanford
Zijn verworven roem brengt Leland Stanford op Muybridge’s pad: een schatrijke zakenman, die onder andere voorzitter van Central Pacific Railroad is, en voormalig gouverneur van Californië. Stanford is gek op paarden en bezit een stoeterij, waar hij kampioenspaarden laat trainen. Hij geeft Muybridge de opdracht een paard in galop te fotograferen, iets wat nog nooit gelukt is. Zijn vermoeden is namelijk dat een paard in galop op een gegeven moment alle vier de benen van de grond heeft. Maar dat is nog niet eerder bewezen, laat staan vastgelegd.
Inventiviteit
Muybridge zal al zijn inventiviteit moeten inzetten om dit voor elkaar te krijgen. Dat Stanford, tegenwoordig ook bekend als een van de ‘robber barons’ (zie ook: de huidige regering van de VS), vrijwel ongelimiteerde middelen ter beschikking stelt helpt daar enorm bij. En dus neemt hij de uitdaging aan en begint met experimenteren. Hele constructies bouwt hij op Stanford’s draf- en renbaan in Palo Alto, Californië. Uiteindelijk slaagt hij erin het paard Sallie Gardner in galop te fotograferen, en gaan zijn beelden de hele wereld over. Ze worden vol verbazing ontvangen en de echtheid ervan werd zelfs ter discussie gesteld. Tot op de dag van vandaag worden de foto’s als voorbeelden gebruikt in animatieopleidingen.
Jong bloempje
Los van het hele fotografiegebeuren heeft Eadweard op het thuisfront ook het nodige te verhapstukken. Hij trouwt met de 20 jaar jongere Flora Downs, die in het laboratorium van een chique galerie werkt. Ze krijgen een zoon Florado. Omdat Muybridge vaak lang van huis is, zet de jonge Flora steeds vaker de bloemetjes buiten zonder hem. Dat kan niet goed blijven gaan – en dat gaat het uiteraard ook niet.
Veelbewogen
Eadweard Muybridge had een ronduit veelbewogen leven. Dat wat ik hierboven beschreven heb is nog maar een stuk ervan: er komt een aantal smeuïge gebeurtenissen voorbij. Die mag je zelf gaan ontdekken, want ze komen aan bod in Delisle’s biografie van deze pionier van de fotografie.
Historisch
Guy Delisle heeft de verbazingwekkende levensgeschiedenis van Muybridge verweven met een stuk van de ontstaansgeschiedenis van de fotografie. Van de allereerste persoon die een foto wist te maken, in 1822 – de Fransman Nicéphore Niépce – via onder andere Louis Daguerre, die in 1837 de eerste scherpe foto wist te maken, tot de opkomst van de animatie zo rond de eeuwwisseling, met de broers Lumière en Thomas Edison. Delisle legt zo eenvoudig mogelijk uit hoe hun technieken werkten, maar ook wat er niet werkte.
Geloofwaardigheid
Ter illustratie staat een aantal van deze oude foto’s afgedrukt, die maken dat de geloofwaardigheid van het verhaal wordt verhoogd. Want gezien alle gebeurtenissen zou je je gaan afvragen of het allemaal wel echt is gebeurd.
Uitleven
De tekeningen zijn in Delisle’s kenmerkende strakke maar humoristische stijl. Hij heeft zich lekker kunnen uitleven op de landschappen, steden en mensen uit de tijd van zijn hoofdpersoon. De pagina’s zijn vooral in grijstinten afgedrukt – het speelt immers in de tijd dat de kleurenfoto nog niet uitgevonden was. Bij heftige emoties en enkele scènes die meer in de huidige tijd spelen is er wel kleur gebruikt.
‘Een fractie van een seconde’ is een fraai portret van de inventieve en karakteristieke fotograaf Eadweard Muybridge, én een interessant inkijkje in de ontstaansgeschiedenis van de fotografie. Interessant en entertainend!
Guy Delisle
Het werk van auteur Guy Delisle (1966, Québec) dat in het Nederlands vertaald is, is vrijwel uitsluitend autobiografisch. Zijn reisverhalen ‘Birma’, ‘Pyongyang’, ‘Shenzhen’, ‘Jeruzalem’ en ‘Gegijzeld’, maar ook ‘Gids voor ‘slechte’ vaders’, ‘De Papierfabriek’ en ‘De kunst van het nietsdoen’ zijn ontsproten aan de werkelijkheid. Je zou bijna gaan denken dat ‘Een fractie van een seconde’ een anomalie in zijn oeuvre is, ware het niet dat hij vooral in het begin van zijn auteurscarrière ook wat fictieve verhalen heeft gepubliceerd. Voor ‘Jeruzalem’ ontving Delisle overigens in 2012 de ‘Fauve d’Or’, de prijs voor het beste album, van het Internationale stripfestival van Angoulême.
Een fractie van een seconde – het bewogen leven van Eadweard Muybridge
Scenario en tekeningen: Guy Delisle
Inkleuring: Enki Dupaquier en Guy Delisle
Uitgeverij: Concertobooks
Vertaling: Studio Peter de Raaf
210 pagina’s / softcover op klein formaat / € 29,99
