Noord-Koreanen. Je kunt er veel van zeggen, of juist weinig, maar ze weten hoe ze in het nieuws moeten komen. Kapsels van Grote Leiders, intercontinentale rakketten, kibbelen met de zuiderburen. En alles aan elkaar geblaft door een hyperactieve nieuwslezeres. Maar wist je dat er in het land ook een animatiestudio actief was voor de Europese markt? Kortstondig geleid door Guy Delisle, die zijn cultuurshocks heeft verwerkt in Pyongyang.
Twee maanden verbleef de tekenaar in de communistische dynastie van de Grote Roerganger, waar mobiele telefoons verboden zijn en ’s nachts geen stroom is. Behalve natuurlijk op de hotelverdieping van de buitenlanders en in de extravagante metro op negentig meter diepte.
Delisle gaf in Pyongyang leiding aan een team incompetente maar goedkope tekenaars die enkel Koreaans spraken, het liefst als de tolk even een blokje om ging. Wat ze precies maakten blijft in het midden. Wel wordt duidelijk dat zelfs de lokale regisseur geen kaas had gegeten van elementaire animatieprincipes zoals de menselijke fysiek en beweging. Het eindresultaat zal waarschijnlijk niet aan de Franse studiostandaarden hebben voldaan.
In het weekend is er tijd voor toeristische uitstapjes. Naar een bioscoop die eens in de twee jaar voor een propagandafestival wordt gebruikt, naar het megalomane Vriendschapspaleis of uit eten in een van de drie hotels. Tussendoor maakt het potlood van Delisle overuren. Hij schetst de steriele straten die worden onderhouden door ‘vrijwilligers’, het ontbreken van zwakte – er worden bij ons geen gehandicapten geboren – en zijn doorgaans vruchteloze pogingen om alleen op pad te gaan.
Delisle tekent in zijn graphic novels doorgaans zijn eigen belevenissen, precies zoals het hem overkomt. Een uitzondering is Gegijzeld dat onlangs ook bij Scratch books verscheen. Zijn dagboeken zijn nadrukkelijk verre van saaie opsommingen: er is natuurlijk wel een ervaren animator aan het werk. Een steengoede kunstenaar die exact weet hoe je humor moet gebruiken in ogenschijnlijk eenvoudig lijnenspel. Hij weet de spanningsboog de volle 176 beeldpagina’s moeiteloos vast te houden. Luchtig wandelt hij zo door het meest gesloten land ter wereld, met ons grinnikend, huppelend, achter zich aan. Tegelijkertijd zet hij onomwonden kritische vraagtekens waar het kan en confronteert hij daar zijn Koreaanse oppassers mee. Delisle toont een totaal ontwricht land dat wanhopig de schijn probeert op te houden naar de buitenwereld.
Pyongyang is een uitmuntend stripboek, terecht opnieuw uitgegeven door Scratch. Politiek geëngageerd, maar nooit té. Het is fascinerend en ontzettend grappig. Laat Delisle hier maar eens een animatiefilm over maken.
Deze recensie schreven we voor Boekenkrant Strips van augustus 2017
Guy Delisle
Uitgever: Scratch
Vertaling: Gert Jan Pos
184 pagina’s / €17,90 / softcover
Haal dit boek bij je favoriete winkel of bestel direct online:
