In Horizontale Collaboratie leer je Rose kennen. Een knappe Française die de eindjes aan elkaar probeert te knopen. En dan ontmoet ze Mark, een Duitse inlichtingenofficier. Een onmogelijke liefde bloeit op. Hoe houd je zoiets geheim?
Door: Bastiaan van Esch
Rose zit opgesloten in een liefdeloos huwelijk. De zorg voor haar zoontje en de afwezigheid van haar man, die vecht aan het front, maken het leven er niet bepaald eenvoudiger op. De schande bereikt haar hoogtepunt, want Rose en Mark vallen als een blok voor elkaar.
Vrouwen in de hoofdrol
In het appartementencomplex waar Rose woont bevinden zich nog een aantal andere vrouwen. Ook hun verhaal wordt verteld. De mannen ontbreken niet, maar spelen in deze vertelling een bijrol. Waar de een valt voor een Duitse inlichtingenofficier, daar moet de ander haar hoofd boven water houden in een huwelijk vol huiselijk geweld. En een derde dame werkt in het cabaret en staat op een podium haar lichaam te verkopen aan geile Franse en Duitse mannen. De vrouwen moeten overleven, allen op hun eigen manier.
Overleven
Waar de andere dames in het complex worstelen met hun eigen issues en vooral tegen beperkingen aanlopen, daar lijkt Rose haar leven keurig op de rit te hebben. Ze is vaak van huis. Als verpleegster zet ze zich in voor de samenleving, maar toch groeit de twijfel over Rose’ werkelijke bedoelingen. Waarom maakt ze zichzelf op en ruiken de medebewoners parfum? Heeft ze echt zoveel werk te doen of voert ze iets in haar schild?
Zwarte bladzijde
In zowel Nederland als Frankrijk is het een zwarte bladzijde uit de eigen geschiedenis. Zowel de horizontale collaboratie, als de primitieve reactie op hun daden. Als groep en zonder enige vorm van proces iemand en public zo intens vernederen.
Sympathie
Het is moedig om dit verhaal op te tekenen als graphic novel. De wijze waarop het scenario is opgebouwd mag ronduit indrukwekkend genoemd worden. Het zorgde er bijna voor dat ik sympathie ontwikkelde voor Rose. De gelaagdheid, het niet letterlijk noemen wat wel degelijk voelbaar is. Je moet het maar kunnen. En over de dames in het verhaal past scenariste Virginie Mosser (1982), alias ‘Navie’ geen enkel waardeoordeel toe. Dit laat ze volledig over aan de lezer.
Oogje dichtknijpen
Navie kruipt volledig in de belevingswereld van Rose en de andere dames uit het verhaal, maar ze verliest als verteller het algemeen belang geen moment uit het oog. Ik vind deze benadering hoogst interessant. De Franse dames hadden zo hun bedoelingen tijdens de oorlog en met hun acties werden ook vele joden gered, of ze probeerden hun eigen vege lijf en dat van hun dierbaren te redden… Duitse soldaten knepen in situaties als die van Rose regelmatig een oogje dicht.
Maatpak
Het tekenwerk van Carole Maurel (1980) krijgt van mij 5 hele dikke sterren. Ik heb mij bij het lezen van het verhaal telkens de vraag gesteld of haar werk voor Horizontale Collaboratie goed bij het scenario en de gebeurtenissen past. Mijn antwoord: dit past als een maatpak.
Hart
De sfeerzetting oogt onschuldig, vriendelijk zelfs, maar de onderliggende spanning is telkens voelbaar. Ik ben zeer te spreken over de paginagrote illustraties die haast iets abstracts hebben. Neem als voorbeeld de cover en de achterzijde van het boek: de zwarte silhouetten met het sterk aanwezige rode hart en haar aders en de intieme scenes tussen de geliefden. Als laatste opmerking vind ik de inkleuring vanwege de warme kleuren sterk uitgevoerd, maar komt door het vele rood soms juist heel hard binnen. En dat werkt!
Horizontale Collaboratie
Scenario: Navie (Virginie Mosser)
Tekeningen en inkleuring: Carole Maurel
Uitgeverij: Lauwert
144 pagina’s / hardcover / €29,95
