Saied Al-Karim is voor zijn werk op reis en ziet zijn kans schoon: hij pakt een vlucht naar Amsterdam en vraagt op Schiphol asiel aan. Zijn vrouw en twee kleine kinderen laat hij achter in Egypte. Maar dan begint de ellende: hij wordt vastgezet in een detentiecentrum, waar hij uiteindelijk ruim een jaar gedwongen doorbrengt.
Door Martijn Douma
Zodra Saied aangeeft asiel te willen aanvragen wordt hij apart gezet. Mensen van de douane laten hem uren wachten voordat hij ondervraagd en gefouilleerd wordt en de blauwe latexhandschoentjes tevoorschijn komen. Vervolgens wordt hij naar een detentiecentrum gebracht: een plaats om te kunnen verblijven, dat zeker. Maar hij zit er wel gevangen…
Het spijt me u dit te moeten vertellen…
Ook in het detentiecentrum, dat eruit ziet als een gevangenis, blijft men hem ondervragen. Waar komt hij vandaan? Waar is hij vertrokken? Er moeten allerlei formulieren worden ingevuld, telkens weer. Naar de reden van zijn asielaanvraag wordt niet gevraagd: “Het spijt me u dit te moeten vertellen, meneer Karim, maar zo werkt het niet in Nederland. Als het zo makkelijk zou zijn dan moeten we straks iedereen met een zielig verhaal asiel verlenen.”
Gevangen
Al-Karim begrijpt niet waarom hij zo behandeld wordt: gevangen gezet en als gevangene behandeld. Hij wil bij zijn gezin zijn, maar wil niet vrijwillig terug. Wat te doen in zo’n situatie? Piekeren, dromen, huilen, uitvluchten zoeken… Praten met de andere bewoners. Maar wat is er te doen in een detentiecentrum? Het aantal opties ie erg beperkt: lezen, koken, sporten, je toeleggen op religie. Daar is het meeste al wel mee gezegd.
Huisregels
Saied besluit zich niet te laten kisten en de leefsituatie van hem en zijn medebewoners te verbeteren door handig gebruik te maken van huisregels en het indienen van allerhande verzoeken. Dat wordt hem aan de ene kant niet in dank afgenomen door de bewakers, aan de andere kant blijkt de nieuw aangestelde directeur zijn voorstellen en adviezen te kunnen waarderen.
Bezoek
Er wordt de Egyptenaar een advocaat toegewezen om hem te ondersteunen bij zijn asielaanvraag. Dat lijkt natuurlijk een goede zaak, maar of ze hem echt kan helpen blijft de vraag. Ook krijgt hij regelmatig bezoek van een Nederlandse vrouw waar hij mee kan praten: een van de weinig lichtpuntjes tijden zijn verblijf. Intussen slepen de dagen zich voort en trekken de seizoenen voorbij. Totdat zijn gevangenschap, na ruim een jaar, ineens voorbij is.
Understatement
De titel van deze graphic novel – de eerste Soul Food Comics-titel volledig van eigen bodem – is ontleend aan een Egyptisch gezegde dat Al Karim aanhaalt: “een dag honing, een dag ui”. Als je vrijheid je langer dan een jaar ontnomen wordt, mag ‘alle dagen ui’ nog wel een understatement worden genoemd!
Toegankelijk getekend
De tekenstijl van dit verhaal is behoorlijk open en toegankelijk: je hoeft geen diehard stripboekenliefhebber te zijn om de tekeningen te kunnen volgen en begrijpen. Dat komt vooral door de heldere tekeningen, die neigen naar illustraties. Ze zijn ingekleurd met aquarel.
Venijn
Het komt wel binnen wanneer je je realiseert dat dit is hoe vluchtelingen behandeld worden in ons eigen, doorgaans vriendelijke, land. Want in Nederland gaat het er in het algemeen vast minder ruw, gemeen en gewelddadig aan toegaan dan in andere landen. Maar dit verhaal laat zien dat de asielprocedure een zeker venijn bevat: mensen worden nodeloos lang vastgezet, opgesloten, ondervraagd, gemanipuleerd om ze vrijwillig te laten vertrekken. Om over de pesterijen van de bewakers nog maar te zwijgen. De onzekerheid, angst en het ongewisse waar deze mensen aan worden blootgesteld is bovendien psychisch loodzwaar.
Aanzet tot denken
Een zeer indringend, confronterend en realistisch verhaal over het Nederlandse migratiebeleid. Het zet aan tot denken over de humaniteit van dit beleid en hoe je zou willen dat we met asielzoekers omgaan.
Debutante B. Carrot, een pseudoniem van Anat Segal (1985), heeft dit boek gemaakt als afstudeerproject voor de LUCA School of Arts te Brussel. Ik ga ervan uit dat ze hiermee met vlag en wimpel geslaagd is!
Tekst en tekeningen: B. Carrot
Redactie en vormgeving: Sigge Stegeman
Uitgeverij: Soul Food Comics
136 pagina’s / softcover / € 23,50 / ISBN 9789492882080
