Vereenzaamd, vernederd, verwaarloosd en uiteindelijk vermoord. Mary Jane pakt als slachtoffer van Jack de Ripper postuum de hoofdrol na een turbulent leven. De mythische seriemoordenaar heeft genoeg aandacht gehad. Het is tijd om een van zijn prooien in de schijnwerpers te zetten. Wie was Mary Jane en hoe kwam ze in Londen terecht? Ze geeft zichzelf bloot en leert ons bovendien een lesje in historisch besef.
Door: Bastiaan van Esch
Bitterzoet perspectief
Ierland, 1880. Mary Jane leeft met haar man Davies in het Ierse dorpje Limerick, ver van Londen. Ze leidt een eenvoudig en armoedig bestaan. Davies werkt als zovelen in de steenkoolmijn. Maar dan: een explosie, veel rookontwikkeling en luid geschreeuw vanuit het dorp. De mijn! Het noodlot slaat toe en Mary Jane moet als negentienjarige verder als weduwe. De mensen in het dorp kunnen haar niks bieden en vragen zich af wat er van haar terecht moet komen. De verhalen over een leven in de stad zijn hoopvol. Ze staat met haar rug tegen de muur en veel keuze heeft ze niet. Het dorp biedt geen vangnet voor weduwen of werklozen. Ja, er is een bitterzoet perspectief. Ze kan zich laten opnemen in een Union Workhouse. De rest van je leven onder toezicht staan van de bijstand. Voor Mary Jane geen optie. Ze ontvlucht het dorp. 
Knock, knock, hier is de hel
Haar zus in Cardiff is haar eindbestemming. Daar zal ze werk vinden en een nieuw bestaan opbouwen. Na haar vertrek komt ze in aanraking met een landlopersbende die achterna gezeten wordt door razende boeren. De landlopers pakken wat ze pakken kunnen in hun omzwervingen door het Britse landschap. Mary Jane raakt met ‘Black John’ in gesprek over haar reisdoel. Hij probeert haar over te halen om Cardiff te laten voor wat het is. Londen moet haar eindbestemming zijn. De hoofdstad is de place to be en er is werk in overvloed. Althans, dat zijn de verhalen. Na een klopjacht op de bandieten kan de gevluchte weduwe opnieuw ontkomen aan groot onheil. Een minimaal sprankje hoop op nieuw levensgeluk plaatst haar letterlijk op een kruispunt van overpeinzingen. Ze besluit de afslag naar Londen te pakken. Haar gehele reis is doordrenkt van nachtmerries, traumatische ervaringen, honger en uitputting.
Snakesman Peter
Ze struint door de armetierige, zwaar bevuilde voorsteden van het industriële Londen en komt uiteindelijk in gesprek met ‘Snakesman Peter’, een vlotte babbelaar die haar gouden bergen belooft. De gratis gin doet zijn werk. Het laatste beetje waardigheid heeft ze zojuist opgegeven. De hel klopt op haar deur. Onbegrip, woede, gelatenheid en het telkens weer ondergaan is wat haar rest. Mary Jane is noodgedwongen prostituee in dienst van een keiharde madam: Mistress Kate. Elke cent draagt ze af in ruil voor eten en onderdak.
Na haar aankomst in Londen heeft ze in gedrogeerde toestand haar handtekening gezet op een vel papier dat haar leven voorgoed zal veranderen. En daarmee is haar lot bezegeld. Ondanks alles blijft ze Mary Jane. Een vrouw die nooit opgeeft. Ze vindt haar weg, en hoe paradoxaal ook, ze oogst respect. Haar geldingsdrang blijft in haar branden, maar komt haar uiteindelijk duur te staan.
Lesje in historisch besef
Het leven in de 19e eeuw was kil en wrang. In Mary Jane krijg je een inkijk in hoe het de mensen in die tijd verging. De kruimels waren voor de armen. Na het lezen van dit meesterwerk besef je dat wij ondanks een mondiale pandemie met lockdown en avondklok in een beschaafde wereld bivakkeren. In tegenstelling tot Mary Jane en al die anderen: wij hebben een vangnet. Kijken naar wat je wel hebt maakt je bescheidenheid groter. Mary Jane zit voorgoed in mijn hoofd.
Spotlight op het slachtoffer
Niet de dader, maar het slachtoffer de aandacht geven. Scenarist Frank Le Gall heeft met dit meesterwerk mijn verwachtingen ruimschoots overtroffen. Het sublieme scenario met de weergaloze illustraties en inkleuring van Damien Cuvillier zorgen voor een meesterlijk sterke graphic novel. De stijlvolle tekeningen sluiten naadloos aan bij de vlot geschreven teksten, waarbij karakters goed worden uitgediept. Een belangrijke voorwaarde bij de totstandkoming van dit boek. De tekeningen zijn sferisch, treffend, confronterend en bovendien van hoog niveau. De inkleuring maakt het geheel compleet. Mary Jane is dé tip van dit moment.
Scenario: Frank Le Gall
Tekeningen en inkleuring: Damien Cuvillier
Uitgeverij: Daedalus
Vertaling: Xmed
88 pagina’s / €20,95 / hardcover
