Dick Matena is op zichzelf al een icoon, maar uitgeverij Arboris heeft een drietal losstaande verhalen van de alom gerespecteerde striptekenaar en scenarist opnieuw uitgebracht onder de titel ‘Dick Matena’s Iconen’. Gauguin & Van Gogh, Sartre & Hemingway en Mozart & Casanova vertolken de hoofdrollen in de verhalen met een randje.
Door: Bastiaan van Esch
Iconen, (anti)helden en markante figuren uit de geschiedenis staan in het collectieve geheugen gegrift. Hun uitzonderlijke talent werd bij leven niet altijd opgemerkt en helaas komen ze vaak op een bijzonder tragische manier aan hun eind. In hun hectische levens vol leegte en eenzaamheid zochten ze naar erkenning, bevestiging en vooral naar zichzelf. Al deze elementen keren stuk voor stuk terug in dit verzamelalbum. Een boek met drie buitengewoon boeiende dubbelbiografieën.
Een terugkerende omgeving in de complete, maar losstaande verhalen is het bordeel. De hoofdpersonen lijken graag te vertoeven in deze panden van lichte zeden. Opmerkelijk is het feit dat juist de cruciale, vaak duistere gebeurtenissen plaatsvinden op deze locaties.
Gauguin & Van Gogh
Iedereen kent de werken van één van de grootste schilders die ons land gekend heeft. Vraag naar een kenmerk van Vincent van Gogh en ze noemen naast de schilderijen van de zonnebloemen, vooral het afgesneden oor. Dit voorval wordt door Matena opgenomen in het verhaal. Of het een geloofwaardige theorie betreft, valt te betwijfelen. Van Gogh wordt vanaf de start van het verhaal neergezet als een wat troosteloos, rancuneus figuur.
De wijze waarop het Matena lukt om mij als lezer in dit verhaal uiteindelijk te pakken, is prachtig. Van Gogh worstelt als gelovige met zijn geaardheid. Hij was ervan overtuigd dat de duivel met zijn verkeerde verlangens speelde. Het lukt hem niet om zijn emoties onder controle te krijgen en hij verliest zichzelf steeds vaker in de drank en psychoses.
Paul Gauguin is de succesvolle schilder die zijn leven op de rit lijkt te hebben. In de bordelen is hij een graag geziene gast. Maar ook Gauguin is een mens en heeft net als iedereen zijn zwaktes. Het laat zich raden wie dit voor hem is. De spanning tussen beide schilders staat gelijk aan de werking van een magneet. Ze trekken elkaar aan en ze stoten elkaar af. Vanaf het moment dat Gauguin door Van Gogh als zijn beste vriend wordt beschouwd, heeft hij een onweerstaanbaar grote zwakte voor de Franse meesterschilder. Paul Gauguin is echter zo vol van zichzelf dat hij onbereikbaar lijkt te zijn voor Vincent. Juist op de momenten dat de Hollandse meester hem het hardst nodig had. Een verhaal met voornamelijk verliezers.
Sartre & Hemingway
Het tweede verhaal gaat over onderdrukking en huiselijk geweld. Wederom een verhaal uit de Franse hoofdstad en opnieuw een scenario dat zich voornamelijk afspeelt in de nachtelijke uren, met dronken mensen op straat en goed gevulde bordelen. Buiten praten twee vrouwen met elkaar en zijn getuige van een pijnlijk schouwspel. Een pooier geeft een van zijn dames er flink van langs en er vallen rake klappen. Het lijdend voorwerp draagt de naam Eva. Ze is een plattelandshoertje en als naïef meisje verliefd geworden op Antoine, de man met de losse handjes.
De hoofdpersonen Sartre en Hemingway zijn elkaars tegenpolen, maar de dame die flink moet incasseren is de verbindende factor. Sartre en Hemingway besluiten dat er iets moet gebeuren om de situatie van Eva drastisch te veranderen. Een ontzettend goed geschreven scenario met dito tekeningen. De prenten zijn prachtig, confronterend en pijnlijk sferisch. Een verhaal dat lang blijft na sudderen.
Mozart & Casanova
Het derde en laatste verhaal is ook het meest “sterke”, wat niet wil zeggen dat het minder genieten geblazen is. Dat Dick Matena een meester scenarist en tekenaar is, blijven we niet herhalen.
We gaan een stuk terug in de tijd. Mozart is de jongste niet meer, al heeft hij geen hoge leeftijd mogen bereiken. Mozarts leven kenmerkt zich niet door schandalen of verslavingen. Hij had wel de nodige schulden. Casanova daarentegen is de meest gezochte vrouwenversierder van zijn tijd. Er is altijd iets te doen rondom zijn persoon.
Het gerucht gaat dat de romanticus zich in Wenen bevindt. Dit geeft de nodige reuring in het verdere saaie stadse leventje van de rich and famous. De ontmoetingen tussen Mozart en Casanova resulteren in een dermate groot spanningsveld, dat er een prachtig, maar bovenal boeiend verhaal verteld wordt. Een verhaal vol liefde, vriendschap en tragiek.
Must have
Dit album is een verzameling met schurende verhalen vol verdriet, gemis, vernedering en opoffering. De combinatie van prachtige tekeningen en teksten van een uitmuntend niveau zorgen voor een tijdlang lees- en kijkplezier. Elke tekening is een lust voor het oog. De inkleuring is om te smullen en dat met scenario’s van een literair niveau. Het verzamelalbum beschikt over een aantrekkelijk dossier met inhoudelijke stukken over de hoofdpersonen, voorzien van mooie platen, foto’s, zelfportretten en schetsen. Voor zover mijn advies nog niet concreet genoeg is, koop dit boek!
Dick Matena’s Iconen
Scenario, tekeningen en inkleuring: Dick Matena
Tekst dossier: Rob van Eijk
Vormgeving en eindredactie: Rob van der Nol
Uitgeverij: Arboris
190 pagina’s / Hardcover, € 29,95 / Luxe hardcover, € 59,95
