Gino Bartali is de grootste Italiaanse wielrenner aller tijden. In de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw won Gino elke wedstrijd en was de held van alles en iedereen. Hij won drie keer de Giro en uiteindelijk twee keer de Ronde van Frankrijk. Tussen zijn eerste en laatste Touroverwinning zat 10 jaar tijd. Reden: de Tweede wereldoorlog.
Door Bastiaan van Esch
De Tour de France van 2022 start op 1 juli in Kopenhagen. 176 renners zullen met hypermoderne fietsen de bergen en dalen bedwingen. De Ronde van Frankrijk uitrijden is voor de meeste renners al een doel op zich. Dat was ruim 80 jaar geleden wel anders. De introductie van de derailleur was al een enorme verbetering.
Benito Mussolini
Gino Bartali leefde in het Italië onder het fascistische bewind van Mussolini. Wie niet voor de dictator was, was dus tegen hem. Er heerste een gerechtvaardigde angst onder de bevolking. Mensen verdwenen op mysterieuze wijze of overleden, vaak in de bloei van hun leven. De doodsoorzaak bleek al even ongeloofwaardig. De gepassioneerde Bartali was de eerste professionele wielrenner in Italië. Hij liet zich nooit uit over politiek en al helemaal niet over Mussolini.
Boegbeeld
Hij weigerde een boegbeeld te worden van het fascisme en dat zette de verhoudingen in het land al snel op scherp. Als hij in 1938 voor de eerste keer de Ronde van Frankrijk wint, is een grootse huldiging op z’n plaats. Bij thuiskomst blijkt er een verbod te zijn op het tonen van elke vorm van waardering voor zijn buitengewone prestatie.
Verzet
Zodra de oorlog in alle hevigheid is losgebarsten, wordt hij na verloop van tijd op het bisschoppelijk paleis ontboden. Hij spreekt met kardinaal Dalla Costa en krijgt van hem een gevaarlijke missie toebedeeld. Er breekt een periode aan van verzet. Verzet tegen het fascistische bewind en een strijd tegen de holocaust.
Gino gaat in opdracht van de kardinaal belangrijke papieren bezorgen door het hele land. Per fiets. Door zijn bekendheid gaan er deuren en controleposten open, die voor anderen gesloten zouden blijven. Zodra een Italiaan of buitenlandse wielerliefhebber hem in de smiezen kreeg, steeg de temperatuur met een paar graden Celsius. Door zijn bekendheid optimaal in te zetten, lukt het hem om een steentje bij te dragen ter bescherming van vele, vaak joodse Italianen.
Biografische vertelling
In deze prachtig geïllustreerde graphic novel leren we de moedige Gino Bartali kennen vanaf het moment dat hij de liefde voor de fiets ontdekte. We lezen over zijn familie en vrienden, over de opkomst van het fascisme en de ingrijpende gevolgen voor zijn geliefden en landgenoten. Hij durfde het aan om moedige keuzes te maken, om daarmee het leven van velen te redden. Na de oorlog pakt hij de draad van het professioneel wielrennen weer op. In 1948 laat hij elke Italiaan opnieuw huilen van geluk. Hij wint opnieuw de Tour.
Scenarist Julian Voloj slaagt erin om een gelaagd verhaal te vertellen, zonder een woord te veel te gebruiken. De illustraties en het verhaal gaan kop over kop en is een prachtige tandem gebleken.
De illustrator
De tekeningen van Lorena Canottiere hebben mij enorm verrast. Haar manier van werken resulteert in een schetsende stijl waarbij met de zachtste potloden elke illustratie tot leven lijkt te komen. De lijnen van elke tekening heeft ze vrij ruw en dik op het papier gezet, met als resultaat dat de tekeningen niet erg realistisch overkomen, maar dat maakt helemaal niks uit. In combinatie met de zachte inkleuring weet ze een sfeer te creëren waarbij je volledig in het verhaal getrokken wordt. Om een voorbeeld te noemen: de ogen zijn vaak niet meer dan twee stipjes, maar het lukt haar om de juiste emoties bij mij als lezer los te maken.
Kleurrijke vertelling
Alle tekeningen zijn met rode en gele kleuren getekend, met uitzondering van de flashbacks of gebeurtenissen die in een dialoog door anderen worden gegeven. In deze situaties gaat ze over op blauw/roze kleuren. Deze keuze pakt goed uit. De gebeurtenissen zijn vaak heftig en door gebruik te maken van deze kleuren ontstaat een kille sfeer.
Als je ook maar een beetje liefde hebt voor de fiets of enige interesse hebt in oorlogsverhalen, dan zou ik op de onderstaande knop drukken en het boek bestellen. Je kunt ook contact opnemen met je lokale boekhandel en vragen of ze dit prachtige boek voor je willen reserveren. Vinden ze mooi, die boekhandelaren.
Gino Bartali – Een wielerkampioen onder de rechtvaardigen
Scenario: Julian Voloj
Tekeningen en inkleuring: Lorena Canottiere
Vertaling: Dieter van Tilburgh
Uitgeverij: Daedalus
126 pagina’s / hardcover / €35,50
Haal dit boek bij je favoriete winkel, of bestel direct online: