Van sommige gebeurtenissen weet je nog precies waar je was toen het gebeurde. De aanslagen van 11 september 2001 staan bij veel mensen in het geheugen gegrift. De verschrikkelijke beelden van de vliegtuigen die zich in het World Trade Center in New York boorden en het instorten van de Twin Towers zijn onuitwisbaar. De Franse Juliette is 14 jaar op het moment dat het gebeurde. Door haar ogen en die van enkele overlevenden word je meegenomen in wat zij hebben moeten doorstaan.
Door Martijn Douma
Juliette is inmiddels 33 en bevindt zich op de luchthaven Charles de Gaulle in Parijs. Iedereen draagt een mondkapje: dit speelt in het recente verleden. Ze wil haar zus in New York bezoeken. Tijdens de vlucht denkt ze terug aan hoe ze uit school kwam en het nieuws van de aanslagen vernam. Samen met haar moeder volgt ze alles op televisie. Ook herinnert ze zich hoe de reacties in haar omgeving waren, zoals op school. Vervolgens wordt er ‘overgeschakeld’ naar Manhattan, New York.
11 september 2001
Op 11 september 2001 boort het eerste vliegtuig zich om 8:46u in de North Tower van het WTC, om 9:03u het tweede vliegtuig in de South Tower. Om 10:28u zijn beide torens ingestort.
Brian Clark werkt op de 84e verdieping van de South Tower wanneer het tweede vliegtuig zich in de 81e verdieping boort. Hij probeert samen met andere mensen af te dalen naar de begane grond, door stof en rook heen. En in het donker: de elektriciteit is uitgevallen. Dan is het de beurt aan brandweerman Joseph Pfeifer en zijn collega’s, die heldhaftig de torens binnengaan om hun werk te doen. Persfotografe Suzanne Plunkett haast zich, tegen de stroom vluchtende mensen in, naar het WTC, om alles wat ze ziet vast te leggen met haar camera.
De president
In de tussentijd wordt president George W. Bush niet direct, maar wel vrij snel, in veiligheid gebracht. Hij houdt een provisorische persconferentie, om vervolgens met zijn topadviseurs te gaan overleggen. ‘Het is oorlog’, zegt hij tegen hen, waarna er gebrainstormd wordt en de juiste koers voor acties wordt bepaald.
Nauwgezet en feitelijk
Dit verhaal loopt netjes binnen de lijntjes: nauwgezet en feitelijk wordt verbeeld wat er is gebeurd, vanuit verschillende personen en daarmee standpunten. De tekeningen van de rampzalige gebeurtenissen zien er behoorlijk indrukwekkend uit. Tegelijkertijd blijven ze toegankelijk, in een tekenstijl die je wel vaker bij graphic novels ziet, met een redelijk grove lijnvoering en niet al te veel details. Ondergeschikt aan het zware onderwerp, zou je kunnen zeggen. De dag van de aanslag en de volgende dag komen zodoende uitgebreid aan bod, net als the aftermath: wat de Verenigde Staten meteen en in de decennia daarna deden om de vijand te straffen. Zoals The war on terror: de jacht op Al Qaeda en de bezetting van Afghanistan.
Kritiek
Daarbij schuwen de auteurs enige kritiek op het Amerikaanse beleid niet. De Patriot Act, waarbij mensen zonder bewijs in de gevangenis gegooid kunnen worden (Guantanamo Bay), komt aan bod. Net als de geopolitiek die door de VS werd (wordt) gedreven, waarbij de terreurdreiging oneigenlijk als argument werd gebruikt. Dat raakt ook de actie van klokkenluider Edward Snowden, die ook wordt belicht. Ook andere, recentere terreurdaden, zoals poederbrieven en de aanslagen in Parijs (Bataclan), Londen en Madrid passeren de revue. Op de drijfveren van degenen die de aanslagen hebben gepleegd wordt nauwelijks ingegaan – dat is jammer met het oog op de volledigheid van dit verslag, maar voor het verhaal zelf geen groot gemis.
Bij de keel
Een indrukwekkende, toegankelijke graphic novel over de verschrikkelijke gebeurtenissen van Nine Eleven. Het is inmiddels 20 jaar geleden dat deze door haat gedreven aanslagen werden gepleegd. De gevolgen ervan zijn nog steeds waarneembaar. De situatie grijpt je bij de keel, de karakters niet echt. Het leest meer als een soort studieboek dan als een roman.
Deze graphic novel is een uitkomst voor wanneer je wil weten hoe het er destijds aan toeging, vanuit verschillende perspectieven, en hoe de VS vervolgens reageerden. De brug naar het heden wordt geslagen, wat het des te interessanter maakt gezien de recente ontwikkelingen in Afghanistan.
11 september 2001, De dag dat de wereld kantelde
Tekst: Baptiste Bouthier
Tekeningen en inkleuring: Héloïse Chochois
Uitgeverij: Standaard Uitgeverij
144 pagina’s / hardcover / € 29,95 / ISBN 9789462108134
