Welke impact heeft het op je leven wanneer je familiegeschiedenis gevuld is met dappere daden en zwaarbeladen verhalen? Striptekenaar David Sala weet er alles van: hij groeide op met twee zeer heldhaftige opa’s.
Door Martijn Douma
In de jaren ’70 en ’80 ging er voor David (1973) geen dag voorbij of hij kreeg te horen over de verschrikkingen die zijn beide grootvaders hebben moeten verduren. De ene opa, Antonio, overleefde de Spaanse burgeroorlog en concentratiekamp Mauthausen. De andere, Josep, vocht tijdens de burgeroorlog tegen de Spaanse fascisten en belandde vervolgens in WOII bij het Franse verzet. Allebei keerden ze getraumatiseerd en gebroken terug naar huis. Maar waar Antonio altijd in het verleden is blijven hangen, heeft Josep het leven weer opgepakt.
Oorlog en verschrikking
Ook als de opa’s niet aanwezig waren, werd erover gesproken. De geur van oorlog en verschrikking kleefde aan het leven van alledag. Vooral voor een kind dat alles nadrukkelijk visualiseert was dat niet makkelijk om te verwerken of te relativeren: nachtmerries hielden de jongen uit zijn slaap en ook op school of met vriendjes kwam het onderwerp ter sprake.
Niet vergeten
De door het leven getekende strenge blik van opa keek letterlijk dagelijks op Davids gezin neer. Van de drie broertjes is hij ook degene die het meest geïnteresseerd is in dit stuk familiegeschiedenis. Met als gevolg dat hij er, nog meer dan zijn beide broertjes, bij betrokken raakt. Want de verhalen mogen niet vergeten worden en zullen moeten worden overgedragen. Gelukkig biedt zijn grote verbeelding ook uitkomst: daarmee kon hij af en toe de ellendige, zwaarmoedige sfeer ontvluchten.
Academie
En zo word je als lezer meegenomen door de jeugd van de tekenaar. Wanneer David na de middelbare school een opleiding tot striptekenaar en illustrator gaat volgen, is het leven voor hemzelf ook niet bepaald makkelijk. Maar gezien wat zijn opa’s hebben meegemaakt zou het niet gepast zijn om te klagen. Hij zou niet durven…
Trauma’s
Een indrukwekkend verhaal, waarin je als lezer de donkere wolk van het verleden boven het gezin voelt hangen. Dit maakt dat je al snel sympathie gaat voelen voor de kleine David, die ook maar gewoon een kind is. Dat geldt ook voor de opa’s en de rest van de familie, die net zo goed gebukt gaan onder de opgelopen trauma’s. Dit stuk van Sala’s familiegeschiedenis zal in ieder geval niet verloren gaan nu dit boek het licht heeft gezien.
Aandacht voor detail
De illustraties zijn prachtig: ze variëren van grove lijnen, vlakken en kleurgebruik naar zo verfijnd als op de albumcover zichtbaar is. Met veel aandacht voor detail heeft Sala de decors gevuld. Denk aan heftig bloemetjesbehang en spencers met een ruitpatroon, in passende kleuren. De sfeer in de jaren ’70 en ’80 komt authentiek over.
Vervreemdend
Bij enkele gruwelijke scenes met verschrikkingen van het concentratiekamp heeft hij dan weer vrolijke, zachte pastelkleuren toegepast, met een vervreemdend effect tot gevolg omdat dat contrasteert met de duistere sfeer. Op andere pagina’s laat hij zijn fantasie de vrije loop, om bijvoorbeeld te symboliseren wat de kleine David zich verbeeldt om te ontsnappen aan de werkelijkheid.
David Sala (Décines, 1973) is bekend van het vierluik Nicolas Eymerich en de trilogie Replay. In het Frans verschenen van hem bovendien het SF-tweeluik One of us en verstrippingen van Stefan Zweig’s Schaaknovelle en een thriller van Robin Cook.
In de schaduw van de helden
Scenario, tekeningen en inkleuring: David Sala
Vertaling: Studio Peter de Raaf
Uitgeverij: Concertobooks
175 pagina’s + 8 pagina’s schetsen / hardcover / € 36,95 / ISBN 9789493109612
