Als er één ding is waar kinderen recht op hebben, is dat een onbezorgde jeugd. Niet druk maken om grote mensen problemen. Gewoon lekker spelen, naar school en rustig aan groter worden. Vaker dan we weten gaat het echter verschrikkelijk mis. Geldproblemen zijn nu veel in het nieuws. Maar wat als je knettergekke ouders je bijna dood maken?
Door Jeroen van Esch
Het overkwam Nina Blom. Haar ‘moedertje’ zoals de feeks zichzelf liefkozend noemde, had het Münchhausen-by-proxysyndroom. Mensen die hier aan ‘lijden’ wenden bij hun kind psychische symptomen voor, en kunnen een verwonding of ziekte veroorzaken of verergeren. Oftewel: ze doen net alsof hun kind ziek is en proberen hulpverleners voor de gek te houden door de gezondheid van hun zoon of dochter te manipuleren. Bijvoorbeeld door ‘bloed of suiker aan de urine toe te voegen, of een te hoge dosis medicatie toe te dienen, gifstoffen te geven, uit te hongeren of verstikken’, zo lees ik op de website van het Nederlands Jeugdinstituut. De (vrijwel altijd) moeders doen dat vaak uit extreme beschermingsdrang. Het is bijna een-op-een over de graphic novel Jij gaat dood van Blom te leggen.
Kutkind
En alsof dat nog niet sneu genoeg is, loopt er thuis ook nog een overspannen, veelvuldig vloekende vader rond die zijn dochters het liefst kutkinderen noemt en ze in navolging van mama, van alles aan kan doen. Zo veranderde Nina van een vrolijk kind vol levenslust, in een bang meisje dat op gruwelijke wijze ziek werd gemaakt door haar moeder. Haar ouders spraken op den duur zelfs over euthanasie: ‘een hond hadden we allang laten afmaken’, zegt papa doodleuk tegen de dokter.
Verschrikkelijk kind
Jij gaat dood is de verstripping van Bloms boek Je bent een verschrikkelijk kind, waarin ze zelf haar ervaringen beschrijft. De audioversie is ingesproken door Isa Hoes. Via een crowdfunding werd budget vrijgemaakt om een tekenaar en scenarist aan het werk te zetten.
Wisseling van de wacht
Oorspronkelijk zou Renee Rientjes de tekeningen maken. Mede op basis daarvan kon worden ingeschreven. Gedurende het proces haakte ze echter af en werd Margreet de Heer ingevlogen ter vervanging. En dat is nogal een verschil eerlijk gezegd. Uitgever Seb van der Kaaden benadrukt daarom extra dat het om ‘persoonlijke redenen’ ging. Uit respect hiervoor kan hij er daarom niet verder over uitweiden. Veel liever noemt hij juist het grote belang van aandacht voor dit onthutsende onderwerp.
Margreet de speer
Margreet vond het juist een dusdanig zwaarwegend project dat ze haar hele agenda heeft leeggehaald’, legt Van der Kaaden desgevraagd uit. ‘Ze had een hele goede symbiose met Nina tijdens het schrijven – en samen wilden ze het scenario graag maken. Willem Ritstier, die dit oorspronkelijk zou doen, ging hiermee akkoord’. En eerlijk is eerlijk, dat heeft ze prima gedaan. Ze ging dus als een speer. ‘Sterker nog,’ meldt Seb enthousiast, ‘donateurs schreven in voor een boek van 100 pagina’s. Maar Margreet was zó bevlogen dat het er 200 zijn geworden!’. Volgens de uitgever is er geen sprake van haastwerk of iets dergelijks. ‘Geenszins. Het was pure passie voor het onderwerp. Margreet heeft haar hele planning omgegooid om er zo’n beetje dag en nacht aan te werken, samen met Nina. Elke tekening, iedere scene is zorgvuldig en integer gecheckt.’
Stijl
Ik kan me voorstellen dat inschrijvers op Voor de kunst het wel even een tegenvaller vonden, een ander team, want de tekenstijl is compleet anders. De Heers stijl is sowieso wat nonchalant, en inderdaad, ik ben er niet zo weg van. De handen zijn ronduit kinderlijk getekend. Afwisselend grof, klein, doorgaans vier vingers, soms weer gewoon vijf. Veel slordigheidjes in de afwerking van karakters, niet teveel details. Dat soort dingen… Van der Kaaden: ‘Uiteraard mag je dat vinden. Maar het lijkt eerder dat de wat lossere stijl van Margreet perfect werkt met een zwaar onderwerp als dit’.
Impact
De missie van Nina Blom en Margreet de Heer lijkt een succes. Het boek komt ongebruikelijk hard binnen. Iedereen met een beetje gevoel in zijn donder zal dat ervaren. Als je kinderen hebt is dit verhaal simpelweg om te janken. Het is vooral onbegrijpelijk hoe ouders hun dochter veertien jaar kunnen mishandelen, en er nog mee wegkomen ook. Gelukkig heeft Nina het een plek kunnen geven. Ze geeft zelfs lezingen over het onderwerp. Laten we hopen dat het effect heeft en ons helpt dit soort situaties snel te herkennen en op juiste wijze in te grijpen. Bij ons thuis heeft iedereen (9, 11 en 43), op de jongste van 7 na, het boek verslonden en waren ze onverdeeld onder de indruk en enthousiast. Inclusief mijn vrouw, die werkzaam is in de jeugdzorg. Dus ik kan blijven zeuren over randzaken, maar alles bij elkaar opgeteld vind ik toch dat we uitkomen bij een absolute aanrader.
Jij gaat dood
Scenario: Nina Blom en Margreet de Heer
Tekeningen: Margreet de Heer
Uitgever: Personalia
208 pagina’s / €24,99 / paperback
208 pagina’s / €34,99 / hardcover
Haal dit boek bij je favoriete boekwinkel of bestel direct online:
