Home graphic novel Saïdjah en Adinda in verstripte Multatuli klassieker

Saïdjah en Adinda in verstripte Multatuli klassieker

De Nederlandse politiek floreert momenteel niet echt. Dat was vroeger wel anders. De Gouden Eeuw was een periode van politieke daadkracht en grote welvaart. Multatuli schreef een op zichzelf staand verhaal in de bestseller Max Havelaar over Saïdjah en Adinda. Twee inheemse kinderen die elkaar de liefde beloven in een door Nederlanders onderdrukte bevolking.

Door Bastiaan van Esch

“Saïdjah’s vader had een buffel, waarmede hij zijn veld bewerkte”. Een zeer bekende zin uit de Nederlandse literatuur. De buffel speelt een prominente rol in de verhalen over de schrijnende gebeurtenissen in ‘Nederlands-Indië’, het huidige Indonesië. De armoedige inheemse bevolking investeerde al het geld in hun ’trekker’ om het veld te bewerken. Het werkdier was het belangrijkste gereedschap en bezit van de familie. Het gaf enig toekomstperspectief. Zonder deze brute kracht geen oogst.

Confisqueren van eigendommen
De Nederlandse bezetter onteigende bij grote regelmaat een buffel van een boer. Het vlees werd opgediend aan de gasten van een feest op een te groot landgoed. De boer in wanhoop achterlatend. Klagen is geen optie en op zoek gaan naar een nieuw werkdier is bittere noodzaak. De laatste bezittingen werden van de hand gedaan om een minder krachtig beest terug te kopen.

Hoop op mooie toekomst
Saïdjah kent in zijn jonge leven al veel zorgen en verdriet. Hij heeft de leeftijd nog niet om te trouwen, maar heeft in Adinda zijn bruid gevonden. Hij besluit naar Batavia, het huidige Jakarta te trekken om bij de kolonist zijn geld te verdienen. Hij doet dit verdienstelijk en werkt zich op tot zeer gewaardeerde kracht. Hij heeft zijn aanstaande beloofd dat hij na 36 volle manen terugkeert in het dorp en dan met haar zal trouwen. Zonder hoop geen leven en daar klampen ze zich allebei aan vast.

Geduldig en eervol
Het lukt onze dappere arbeider om zijn zelf opgelegde termijn te volbrengen en keert vanuit het ontwikkelde Batavia na dagen wandelen terug in het armoedige geboortedorp. Hij wacht geduldig op de afgesproken plek, daar onder de boom. Er passeert van alles, maar Adinda is nergens te bekennen.

Een schrijnend lot heeft zich voltrokken, alleen is Saïdjah nog niet op de hoogte. De puzzel wordt langzamerhand gelegd en hij beseft dat hij zijn verloofde achterna zal moeten reizen om ooit nog iets van haar te kunnen vernemen. De liefde is groter dan het geluk en het noodlot slaat ook toe bij Saïdjah.

Een pijnlijke liefdesgeschiedenis in een gitzwarte periode van de Nederlandse overheersing in Indonesië. Het feit dat Multatuli dit opgetekend heeft is een geschenk voor onze huidige tijd. Enige terughoudendheid over de grootse daden en de talloze mensenrechtenschendingen, uitgevoerd door de Nederlanders is vereist.

Typische Dick Matena stijl
De tekeningen Dick Matena zijn wat je ervan mag verwachten. Eigenzinnig en treffend tegelijk. De ogenschijnlijk eenvoudige tekeningen grijpen je aan. De moedeloosheid is goed terug te zien in alle gezichten. Voor de inkleuring zijn slechts een paar kleuren gebruikt en die keuze pakt goed uit.

Voor deze graphic novel versie zijn de oorspronkelijke teksten gebruikt. Dit is uiteraard even wennen. De toegankelijkheid voor de onervaren lezer staat hiermee wel onder druk. Om de lezer tegemoet te komen is achterin het boek een verklarende woordenlijst bijgevoegd. Het is goed dat de teksten niet gemoderniseerd zijn, want dan ligt heiligschennis op de loer.

Saïdjah en Adinda
Scenario: Multatuli
Tekeningen en inkleuring: Dick Matena
Uitgeverij: De Arbeiderspers
124 pagina’s / Softcover / €24,50