Topcrimineel Jean-Claude Pautot bracht meer jaren tussen de vier muren van zijn cel door dan daarbuiten. In tijden van vrijheid altijd op de vlucht voor de politie, maar bovenal voor zichzelf. Een wrang misdaadverhaal dat de keerzijde toont van een leven als meestgezochte man van Frankrijk.
Door: Bastiaan van Esch
Tweede deel, eerste indruk
Op de cover staat een 2. Het had net zo goed weggelaten kunnen worden, want het boek leest als een nieuw verhaal. Je hebt geen enkele keer het gevoel dat je informatie mist. Dit komt omdat het boek niet in chronologische volgorde verloopt. Op een subtiele, maar zeer opvallende wijze wordt dit vanwege het kleurgebruik zichtbaar. Het hier en nu vindt plaats in 2018 en is met blauwtinten ingekleurd. In elk hoofdstuk wordt een ander jaartal uitgelicht en daarmee voorzien van een overheersende kleur. Het hoofdstuk over zijn jonge jaren (1968) is paars en zijn paradoxale hoogtijdagen zijn geel van kleur. De keuze om dit te doen pakt goed uit. Het maakt niet uit of je heen en weer geslingerd wordt tussen het heden en verleden. Je leert Jean-Claude goed kennen en de gevolgen van zijn keuzes zijn bitterzoet. In zijn periodes van vrijheid merk je op dat hij constant op zijn hoede was en altijd klaar stond om te kunnen vluchten.
Van slachtoffer naar beul
Jean-Claude Pautot leert al vroeg om voor zichzelf op te komen. Een opvoeding van een onderdanige moeder en agressieve vader tekent hem snel. Hij leert hardhandig zijn eigen bonen te doppen en wordt telkens geconfronteerd met het feit dat hij niet weet te dealen met autoriteit. Het gevolg is dat hij zijn kwelgeest keihard laat zien dat er met hem niet te spotten valt.
Als op een avond blijkt dat zijn vader hoort dat zijn zoon geld steelt, zijn de rapen gaar. Althans, dat denken zijn ouders. Jean-Claude denkt daar anders over en neemt het op tegen zijn vader. Hij beseft dat hij met de kracht van zijn handen in het gezin de macht gegrepen heeft. Hij heeft besloten om geen slachtoffer, maar beul te zijn. Niemand had hem gezegd dat ’t niet goed was. De weg van het geweld is gevonden.
Misdaadverheerlijking vermeden
Het doel van het boek is het illustreren van de keerzijde van een leven vol misdaad en eenzame opsluiting. De valkuil voor misdaadverhalen is een zo’n sappig mogelijk scenario realiseren en misdaadverheerlijking de boventoon laten voeren. Dit is nooit het doel geweest van Laurent Astier en de hoofdpersoon en is door het hele boek heen voelbaar. In een toelichting achterin het boek wordt bovendien open en eerlijk verteld over een hoofdstuk dat onbelicht zal blijven. “Het zou wat veel Scarface worden”. En: “Jean-Claude en ik wilden de mythologie van de misdaad onderuit halen, het rauwe gezicht ervan tonen, de waarheid”. Je krijgt haast medelijden met Jean-Claude. De leegte, je geliefden achterlaten omdat je moet vluchten. Een leven zonder rust en perspectief.
Net geen 5 sterren
Het is de scenarist en tekenaar gelukt om zijn project te laten slagen. Het boek is tekstueel en visueel van een uitstekende kwaliteit. In een bepaald hoofdstuk wordt in het scenario gerefereerd naar dertig jaar eerder, naar het jaar 1998. Omdat het verhaal in 2018 is opgetekend resulteert dit in een slordige fout. Ondanks dat mogen we Tussen vier muren als zeer goed classificeren. Een foutloos boek had nòg hoger gescoord.
Scenario: Laurent Astier en Jean-Claude Pautot
Tekeningen: Laurent Astier
Uitgever: Daedalus
Vertaling: Dieter van Tilburgh
128 pagina’s / €24,95 / hardcover
