Chris Kyle schoot met zijn autobiografie ‘American Sniper’ in de roos. Het werd een regelrechte bestseller. Dit verfilmde boek gaat over zijn leven als scherpschutter, waarvoor hij vier keer door het Amerikaanse leger naar Irak werd gestuurd. Op 2 februari 2013 wordt hij doodgeschoten door veteraan Eddie Ray Routh. De grote vraag is nu: wat bezielde Routh?
Door Martijn Douma
Chris Kyle was degene die je naast je wilde hebben in levensbedreigende situaties: koelbloedig, intelligent en actiegericht. Als gevolg van zijn biografie, de door Clint Eastwoord geregisseerde film èn de 160 ‘kills’ op zijn naam – het hoogste aantal in de Amerikaanse geschiedenis – had hij een sterrenstatus verworven. Gezien zijn bijzondere beroep, als scherpschutter voor de Navy Seals, kun je je afvragen wat er door zijn hoofd speelde wanneer hij aan het werk was. Hoe keek hij bijvoorbeeld naar zijn doelwitten? Deed het doden hem überhaupt iets?
Niet onomstreden
Na zijn uitdiensttreding hield Kyle zich onder andere bezig met het bieden van afleiding voor getraumatiseerde veteranen. Hij nam ze dan mee naar een schietbaan, waar ze hun trauma’s even van zich af konden schieten of – desnoods – praten. Klinkt nobel, maar toch was hij niet onomstreden: het had er alle schijn van dat hij, bij gebrek aan vijanden om te doden, ze dan zelf maar bedacht. Toen de orkaan Katrina huishield in New Orleans en omstreken nam hij eigenhandig plunderaars te grazen…
Dader: Eddie Ray Routh
Getraumatiseerd, zo zou je Eddie Ray Routh wel kunnen noemen. Of toch niet? Op basis van het weinige dat van hem bekend is is dat nog maar de vraag. Routh zag Kyle als zijn grote held. Hij diende zelf bij het Korps Mariniers en werd uitgezonden, maar was naar verluidt nooit bij gevechtssituaties betrokken. Eenmaal eervol uit het leger ontslagen komt er maar weinig van hem terecht: hij heeft een baan en een vriendin, maar begint te drinken en van verdovende middelen te snoepen. Hij krijgt agressieve buien en verliest af en toe zijn grip op de realiteit, waardoor hij meerdere keren in een veteranenziekenhuis belandt. De term PTSS valt. Zijn ouders zien de situatie van hun zoon met lede ogen aan, waarna Rouths moeder hem met Chris Kyle in contact brengt. En van het een komt het ander…
Niet de makkelijke weg
Het is relatief makkelijk om een (strip)boek te schrijven over een figuur als Chris Kyle: er zijn stapels informatie over hem voorhanden, omdat hij landelijk in de spotlights heeft gestaan en omdat er van alles aan hem kleeft wat als heldhaftig zou kunnen worden gezien. Dat is niet de weg die Fabien Nury (1976, Frankrijk) – bekend van onder andere Tyler Cross, W.E.S.T., Legioen en Keizerin Charlotte – gekozen heeft door deze geschiedenis te benaderen met dader Eddie Ray Routh als hoofdonderwerp. Over hem is veel minder bekend.
Goed gedocumenteerd
Nury heeft zich goed gedocumenteerd op basis van het weinige dat over Routh bekend is en heeft er een intrigerend verhaal van gemaakt. Het is een onderzoek dat zich voor je ogen ontvouwt en lijkt sterk op een documentaire. Wat een kei van een scenarist is hij ook! Dit alles wordt afstandelijk en bijna neutraal gebracht, in de vorm van bijvoorbeeld een tv interview en een optreden bij Dr. Phil – beide zijn overigens terug te vinden op YouTube.
Meedogenloos afstandelijk
De tekeningen van Fransman Brüno Thielleux (1975) – bekend van Atar Gull, Junk en Tyler Cross – met zijn strakke lijnvoering, filmische shots en niet meer details dan strikt nodig, passen goed bij het afstandelijke. Meedogenloos zijn ze haast. Het gevolg van deze manier van brengen – observerend, zonder kritiek of commentaar – is dat Amerikaans patriottisme en de liefde voor vuurwapens de standaard lijken te zijn. Des te pijnlijker zou het dan ook moeten zijn voor Amerikanen dat de zo door hen geëerde veteranen ook hun duistere kanten hebben, zie Kyle in New Orleans en Rouths misdaad.
Dit verhaal werd oorspronkelijk door Dargaud als één album uitgegeven in het Frans. Uitgeverij Hum! heeft ervoor gekozen het in twee delen uit te geven: deel twee volgt op korte termijn. We zijn benieuwd hoe dit gaat uitpakken: vanwege het verhaal maar ook omdat je dit verhaal als afgerond zou kunnen zien. We zijn nieuwsgierig naar het vervolg!
De man die Chris Kyle doodde – Een Amerikaanse legende, deel 1
Tekst: Fabien Nury
Tekeningen: Brüno
Inkleuring: Laurence Croix
Uitgeverij: Hum!
Vertaling en productie: Erik van Helvoort en Ben Kamphuis
78 pagina’s / hardcover / € 19,95 / ISBN 9789491593819
